Deze had u eigenlijk met zijn allen nog te goed, al een paar jaar, maar toen zat het ook al even in de planning...

Met een aanloop van hints dat Dropbox mogelijk samenwerkte met buitenlandse veiligheidsdiensten, en met als directe aanleiding het lekken van wachtwoord-hashes ergens in 2016, besloot ik dat het tijd was om naar een alternief te gaan zoeken.

Het product Dropbox

Voor iedereen die geen idee heeft wat het doet: Dropbox is een dienst om bestanden te synchroniseren tussen computers en gebruikers. Na installatie heb je een nieuw mapje op je computer, en alle bestanden die je daar in gooit, worden volautomagisch de cloud in gestofzuigerd. Als je dezelfde account op meerdere computers hebt ingesteld, verschijnt datzelfde bestandje even later ook op die computers. Mocht je de account niet ingesteld hebben, bijvoorbeeld omdat je even op de computer van je buurman zit, dan is er altijd nog een web-interface waarmee je overal bijkan. Niet alleen heb je daarmee je bestanden altijd bij je, je hebt ook nog eens een backup. What's not to like?

Nou, een klein probleempje is die cloud: al je gedropboxte bestanden komen terecht op de servers van iemand anders. Voorheen was dat Amazon, geen idee of dat vandaag de dag nog steeds zo is, en eigenlijk maakt het ook niet zo uit: het is altijd in de VS. Nu meldt Dropbox zelf wel dat de data-at-rest (dus de opslag) gebeurt in "encrypted blocks", maar wat precies een "encrypted block" is, en of bestanden daar individueel of op een hoop in worden gedumpt wordt niet verteld.

Intussen zijn er wat alternatieven voor Dropbox: Google heeft zijn Google Drive, Microsft OneDrive, er is Box, en zo zijn er nog wel wat partijen die iets soortgelijks aanbieden. Tegelijk zullen ze alleemaal dezelfde bezwaren hebben als Dropbox.

Als product werkte (en, neem ik aan, werkt) Dropbox verder prima - ik heb er sinds 2008 veel gebruik van gemaakt. Het ging mij puur om het stukje "mijn troep hoeft niet per se in Amerika rond te slingeren".

En toen was daar ownCloud, en later NextCloud

In de zoektocht naar een alternatief kwam ik eigenlijk vrijwel meteen bij ownCloud terecht, en een jaar of twee later bij de fork Nextcloud. Dat biedt grofweg dezelfde functionaliteit als Dropbox: programma'tje installeren, bestanden in een mapje keilen - zoef - bestanden staan in de cloud, en op eventuele andere gekoppelde computers.

Er zijn echter twee enorm grote en belangrijke verschillen: ten eerste is die cloud van jezelf (je zou het met zo'n naam niet geraden hebben), en ten tweede hangt er nog een hele rits extra functionaliteiten aan het systeem.

DIY-cloud

Dat eigen-cloud-gebeuren is nog verbazend simpel en breed inzetbaar, aangezien het een in PHP geschreven applicatie is. Dat betekent dat bijna elke hosting-partij het onder kan brengen (als je zelf geen server wil draaien), of dat het tamelijk eenvoudig aan de gang te slingeren is als je zelf een server in huis hebt, tot en met enorm eenvoudig als je daar al meer PHP-applicaties op hebt draaien.

Kortom: iedereen kan zijn eigen cloud hosten. Zelfs als je dat bij een hosting-provider doet, ben je nog steeds vrij veilig uit, aangezien de individuele bestanden encrypted kunnen worden opgeslagen op de server, en bovendien bevindt die server zich, als je daarvoor kiest, in Nederland. Of in een land dat helemaal niet aan westerse spionage-geneuzel meedoet.

Draai je zelf een privé-cloudje, dan heb je nog eens het bijkomende voordeel dat je niet beperkt bent tot een paar GB, voorzover je schijfruimte dat toelaat. In de Dropbox-tijd beperkte ik wat ik opsloeg, omdat ik maar een paar GB mocht verstoken. Nu kan ik zonder mankeren bijvoorbeeld alle foto's van mijn telefoon automatisch laten synchroniseren (want ja, natuurlijk is er een app voor Android en iOS), daar 20GB mee vullen, en daar dan besmuikt om gniffelen. Of zo.

Wat opslag betreft is het dus een drop-in replacement voor Dropbox.

The federation of peaceful clouds

"OK," hoor ik iemand al denken, "maar het was met Dropbox juist zo handig om met andere gebruikers bestanden te delen - hoe ga ik dat doen als iedereen zijn eigen afgesloten cloud gaat draaien?"

Goeie vraag, verzonnen Iemand, goeie vraag. Het antwoord is federatie.

Federatie houdt in dat verschillende ownClouds en Nextclouds met elkaar kunnen praten, en aan elkaar gekoppeld kunnen worden. Dat gebeurt niet centraal, maar is een bewuste actie van de gebruikers. Ik kan als gebruiker van mijn eigen cloud dus net zo makkelijk bestanden delen met mijn vrouw (die een account op mijn cloud heeft) als met de buurman (die, geïnspireerd door mijn technofiele geneuzel, zelf ook een cloud heeft opgezet).

Dat is niet alleen handig, het is ook nog eens veel meer dan mogelijk is met de diverse gesloten diensten: je kunt je ge-Dropboxte bestanden immers niet delen met een OneDrive-gebruiker.

Extra functies

Los van opslag op een eigen cloud (of die van je buurman) en een webinterface om on the go bij je spullen te kunnen, een WebDAV-interface om je cloudopslag als een netwerkschijf te benaderen (in plaats van synchroniseren in een specifieke directory), en zijn er bakkenvol apps die aanzienlijke functionaliteit toevoegen. Er is een kalender (doei, Google Calendar), er is een adresboek (doei, Google Contacts), er is een RSS reader, een notitie-applicatie, takenlijst, bookmark-manager, mail client, je kunt er als je wil zelfs een complete online office-omgeving in schoenlepelen!

In de meeste gevallen maken die applicaties ook nog eens gebruik van open standaarden om data te delen (de kalender en todo-lijst gebruiken CalDAV, het adressenboek CardDAV zodat je geheel vrij bent om zelf te kiezen met welke programma's je er op de desktop of telefoon mee wil werken.

Ik ben nog lang niet van alle externe diensten af, maar de mogelijkheid is er absoluut, het is een kwestie van "even een keer tijd maken om de boel om te stekkeren" en een andere kalender met vrouwlief te delen. Een work in progress, maar intussen hoef ik me over 36GB aan cloud-opslag alvast niet meer druk te maken.