Die keer dat ik een K2 een beetje verbouwde

Op gebied van software is er niet heel veel veranderd: ik gebruik nog steeds KMonad, zij het met een iets verder getweakte mapping sinds de vorige post. Ik gebruik nu Caps lock in plaats van spatie om van layers te wisselen (spatie leverde toch af en toe problemen op als ik te snel tikte), en ik heb er experimenteel een laag met een numeriek eiland bij gemaakt, die ik vooral gebruik als ik 2fa-codes moet intoetsen.

Interessanter is dat ik nu home row mods gebruik; na een week nog steeds een beetje wennen, hoewel het steeds natuurlijker gaat, en ik af en toe home row mods probeer te gebruiken als ik het toetsenbord aan mijn telefoon heb hangen...

Voor de liefhebbers: de configuratie staat in mijn dotfiles. Misschien komt er nog wel eens een aparte post over, als ik het nog verder naar mijn zin heb.

Hardwarematig is er meer aangepast. Er is tot twee keer toe een andere set knoppen op gegaan, en ik heb het nodige gedaan om het geluid van het toetsenbord wat te dempen.

Knoppen

Ik was vanaf het begin af aan al wel van plan om alternatieve keycaps te halen. Die van Keychron staan niet als geweldig te boek, hoewel de nieuwere sets wel beter schijnen te zijn. Ze zijn wat dunnig, wat gladdig; absoluut niet onbruikbaar, maar het voelt niet super-premium. Het feit dat de achtergrondverlichting aan moet staan om de donkere toetsen te kunnen lezen, staat me ook een beetje tegen, ondanks dat ik niet eens zo vaak naar de toetsen kijk.

Begin maart ging er dus een setje andere knoppen op; in PBT gegoten (dus een ander materiaal dan het ABS waar veel andere knoppen van zijn gemaakt), XDA-profiel (waarbij alle knoppen precies even hoog zijn, iets waarvoor ik ook mede koos vanwege mijn veranderde toetsenbordindeling) en in een mooi creme-wit-en-warmgele kleurstelling, Honey Milk genaamd. Want ja, al die kleurstellingen moeten wel een kekke naam hebben, natuurlijk. Het typen op XDA-profiel gaat prima, het schijnt niet voor iedereen prettig te zijn, maar de vrij grote oppervlakte van de bovenkant is niet onprettig voor mijn grote pootjes. Het gebrek aan verspringende rijen heb ik nooit echt ervaren, ik was er in ieder geval niet minder accuraat door.

Tijdens het bouwen van het toetsenbord voor Y. en het daarbij sneupen door allerlei verschillende toetsensets, kon ik de verleiding niet weerstaan en heb ik een nieuw setje voor op de Keychron meebesteld. Donkere knoppen dit keer, genaamd Monster, in een Cherry-profiel. 

In theorie zou dat problemen kunnen geven omdat mijn bord north facing is, maar in praktijk ben ik daar niet tegenaan gelopen.

Wat in sommige gevallen gebeurt, is dat de binnenkant van de key cap tegen de bovenkant van de switch aanschuurt. Je kunt dat eenvoudig testen met een switch, een keycap, en een strookje papier dat je tussen die twee schuift terwijl je de knop indrukt; blijft het papiertje hangen, dan heb je dus last van north facing interference, maar het is bij lang niet alle switches en keycaps het geval. In mijn geval in ieder geval niet.

Geluid

Verreweg het meeste werk en onderzoek is gaan zitten in het veranderen van het geluid van het toetsenbord. Niet dat het van nature nou de meest luidruchtige plank ever is, maar zeker als ik mijn hoorapparaten inheb — die vooral de hoge tonen boosten — hoor ik het best wel, en vrouwlief ook.

Uiteraard wist ik toen nog niet welke magie silent switches met zich mee zouden brengen, anders was het onderzoek kort geweest (1. vervang de switches door silent switches, 2. …, 3. winst). Aan de andere kant, in de afgelopen maanden heb ik het nodige geleerd over De Akoestiek Van Een Toetsenbord, en dat is best interessante materie.

Wat veroorzaakt geluid in een toetsenbord?

Allereerst natuurlijk de switches zelf. Tenzij je een extreem virtuoze en gevoelige typist bent, druk je de switches helemaal tot de bodem in, een bottom out zoals dat heet. Daarbij raakt de stem (het bewegende centrale deel) van de switch de onderkant van de behuizing, wat een tik veroorzaakt. Hoe die klinkt, is afhankelijk van de kracht waarmee je tikt, natuurlijk, maar ook van de materialen waarvan de stem en de behuizing zijn gemaakt. Vervolgens laat je knop ook ooit weer los, en komt de hele boel weer omhoog (top out); hoe hard dat gebeurt, is afhankelijk van de sterkte van de veer, maar ook dit levert weer een tik op (ditmaal tegen de bovenkant van de switch).

Overigens is dat ook precies wat er anders is aan een silent switch; er is een dempend stukje materiaal aanwezig, dat de tik van zowel de bottom-out als de top-out dempt, en meestal zijn ze ook niet met de zwaarste veren uitgerust. En ik laat de clicky switches nu even buiten beschouwing, die nog een extra mechanisme hebben om een daadwerkelijke “klik” aan de activatie van de switch te koppelen, los van of je de bodem bereikt of niet. Ik gebruik geen clicky switches.

Goed, de switch doet dus “tik”, en die tik gaat onder andere naar boven en naar onder. Boven de switch vinden we uiteraard de key cap, en de vorm, dikte en materiaal daarvan bepalen hoe de tik wordt veranderd — hoge caps, zoals bijvoorbeeld SA-profiel, hebben meer ruimte om de klank in te laten echoen en klinken vaak wat dieper, lage profielen zoals DSA klinken vaak juist iets hoger en minder luid. Dunnere wanden betekent een wat scheller geluid dan dikkere wanden.

Het geluid van de switch gaat niet alleen naar boven, maar ook naar beneden, waar het de plate en de daaronder gelegen PCB bereikt, en eventueel nog iets in de behuizing gaat doen.

In geval van een Keychron begin je met een toetsenbord met medium-hoge, vrij dunne keycaps (die dus een relatief luid en schel geluid geven), die in een niet superdikke plate van metaal hangen. Sommige toetsenborden hebben er een die dikker is, of van een ander materiaal gemaakt, bijvoorbeeld kunststof of brons. De plate van de K2 zit op meerdere plekken vastgeschroefd aan de bodem (een tray mount, zoals dat heet) en er is, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Epomaker van Y., geen enkele vorm van geluiddempend materiaal aanwezig. Dat betekent dat het geluid op allerlei plekken kan rondspoken, en ook nog eens varieert met de locatie van de switch — het maakt nogal uit of die pal naast een schroefje (en dus verbinding met de case) zit, of juist iets verder er van af.

Een wat luid, hol en inconsistent geluid. In technische termen noemen we zoiets “een uitdaging”.

Demping in de bodem

De ultieme beginners-mod voor de meeste Keychrons bestaat eruit dat het stukje foam dat in de verpakking zit, na wat knipwerk in het toetsenbord zelf verdwijnt, met als insteek dat het rondklotsende geluidsgolven in de bodem kan dempen. Het is zo gedaan, en het resultaat is… eigenlijk nauwelijks merkbaar. Het is geen al te dik foam, het is behoorlijk open, voor mij deed het niet zo veel. Tijd om met andere materialen te stoeien:

• PE-foam, van dat dunne, witte spul dat je onder laminaat kunt leggen. Dun, goedkoop, je kunt er een paar lagen van gebruiken, en het lijkt iets meer met het geluid te doen; het verandert vooral van toonhoogte.
• EVA-foam, van dat wat stuggere spul waar ook sommige muismatten, onderlegmatten onder zwembaden, cosplay-kostuums en andere dingen van worden gemaakt. Het verwijdert een klein beetje galm, maar het effect is niet heel groot.
• PU (denk ik), van die hele soepele, rubberachtige muismatten. Je kunt die bij Action voor werkelijk geen geld halen; 69 cent voor een lapje van 20x25cm, en met twee matten prop je een toetsenbord al aardig vol. Dit materiaal heeft meer massa en lijkt daadwerkelijk wat geluid te absorberen.

Andere materialen die ik (nog) niet geprobeerd heb, zijn nog zwaardere geluidsdempers zoals Poron / Butylrubber, siliconen (als de case het een beetje toelaat, zijn er genoeg mensen die een laag vloeibare siliconen in de case gieten en laten uitharden), vilt en watten. Naar mijn gevoel werken vooral de wat zwaardere materialen goed, maar dat hangt ook af van de hoeveelheid herrie van de plaat, en het materiaal van de case. Een zwaardere case van dikker kunststof of metaal kan met een minder zware vulling uit de voeten.

Demping van plate en PCB

Andere plekken waar geluid ontstaat of rondgaat, zijn de plate, de PCB, en de ruimte tussen die twee. Door de ruimte tussen plate en PCB op te vullen, verminder je de mate waarin geluid rond kan blijven kaatsen; een dempende mat die je voorgesneden kunt kopen is snel geplaatst en heeft een subtiel maar merkbaar effect. Verder zijn er ook nog foamkussentjes voor op de PCB, onder de switch; die vangen de klap van de bottom-out op en voorkomen dat de PCB zelf daarbij ook geluid gaat genereren. Een hoop werk om 84 van die dingen precies goed te plakken, omdat ze erg flexibel en kwetsbaar, en ontzettend kleverig zijn, maar het levert wel een redelijke winst op.

Er bestaan ook soortgelijke foamrandjes die je op de plate plakt, om het gat heen waar de switch in gaat, maar die heb ik niet gebruikt. Misschien nog iets voor de toekomst, maar gezien de kwetsbaarheid van het materiaal en de priegeligheid die het vermoedelijk met zich meebrengt om dat precies goed om zo’n gat heen te krijgen, denk ik dat ik dat er ook even bij laat…

Iets waar de keyboard-nerdende goegemeente een beetje op neerkijkt, tenslotte, is het gebruik van o-ringen; dit zijn kleine ringetjes van (meestal) siliconen, die je over de stem van de keycap heen schuift, en die net voor de bottom-out een stukje demping geven (de keycap + ring komt op de bovenkant van de switch terecht). Dat dempt het gevoel van de bottom-out (de hoofdreden voor de afkeurende blik van een hoop mensen), maar het dempt daarmee ook een enorme hoeveelheid geluid, in ieder geval bij de downstroke. De upstroke is uiteraard nog steeds ongedempt, dus je hoort nog wel het tikken van de switch als die weer helemaal tegen de bovenkant van de behuizing aan tikt. Ik heb een sloot van die ringen gehaald om wat mee te experimenteren in de aanloop naar het bouwen van het stille toetsenbord van Y., maar uiteindelijk zijn ze daar niet gebruikt omdat er in de switches zelf al demping zat. In mijn K2 leveren ze echter een enorm verschil op. Het gevoel is inderdaad anders en ik kan me ook wel een beetje voorstellen waar de afkeer van de puristen op gebaseerd is, al is dat wel een kwestie van smaak. Ik kan er wel mee leven.

Een bijkomend effect van o-ringen is dat ze de afstand (in hoogte) tussen de switch en de keycap vergroten; mocht je dus last hebben van north facing gedoe, dan is een o-ring daar een oplossing voor.

Meer flex

Bij aanschaf van het toetsenbord viel me in positieve zin op hoe stevig het ding aanvoelt. In tegenstelling tot de goedkope HP- en Dell-plankjes die je nagenoeg kunt uitwringen, is er in een kwalitatief toetsenbord nauwelijks beweging te krijgen. Dat is fijn, maar er zit wel een klein nadeeltje aan, zoals ik al beschreef — het maakt het geluid van verschillende toetsen inconsistent, omdat de plate niet op alle plekken ondersteund wordt.

Ik heb een tijdje gedubt over hoe ik dat zou aanpakken, maar uiteindelijk ben ik uitgekomen op een simpele oplossing: een dun foam-ringetje (van een halve millimeter) tussen de standoff en de plate. Het is wat priegelig om ze op de goede plek te krijgen en te houden — het feit dat het zelfklevende ringetjes zijn, helpt enorm — en je moet de plate niet te strak aandraaien, maar het effect is significant.

Doordat de plate niet meer hard tegen een hard-plastic onderdeel van de bodem aan zit, wordt een trilling nauwelijks nog doorgegeven, met een flinke reductie in geluid tot gevolg. Bovendien hoor ik nu veel minder verschil tussen verschllende knoppen (zolang ze dezelfde maat hebben, natuurlijk), het klinkt allemaal wat egaler.

Het potje met vet

Waar ik bij het bord voor Y. alle switches (ietwat noodgedwongen) heb gelubed, heb ik dat bij mijn toetsenbord niet gedaan. De Gaterons zijn soepel genoeg, ik voel geen weerstand of iets wat ik als scratchyness zou omschrijven, en het luben van een paar switches leverde geen merkbaar verschil in aanslag of geluid.

Wat ik wél heb aangepakt, zijn de stabilizers. Allereerst is er onder de stem van de stabilizers een dun foam-plakkertje gekomen, zodat ze niet meer direct op het PCB terecht komen. Daarnaast heb ik ze allemaal opnieuw in het vet gezet, en die van de spatiebalk nog wat verder onder handen genomen: aan de onderkant wat semi-loze stukjes plastic weggeknipt (clipping), een miniscuul foampje dat in de stem verdwijnt en daar de beweging van de metalen draad van een kussentje voorziet (“holee mod”, naar degene die het uitgedokterd heeft) en een plakkertje tussen de plate en de stab bij het er weer insteken, om elke vorm van rammelen in dat opzicht weg te nemen. En ik moet zeggen, mijn spatiebalk klinkt inderdaad een heel stuk beter, en voelt ook, nou ja, strakker. Een ander woord heb ik er niet echt voor.

Endgame?

Ik denk dat ik niet heel veel geluidswinst meer kan boeken zonder dat ik simpelweg de switches vervang door silent switches (en de hoeveelheid geluidsreductie die dát met zich meebrengt, is ook niet te evenaren). Wat mij betreft is mijn toetsenbord nu wel aardig as good as it’s gonna get, en dat is zeker geen slechte plek. Ik overweeg zelfs voorzichtig om eens te kijken hoe groot het verschil nu is als ik weer wat o-rings verwijder, om toch dat “pure” gevoel weer een beetje terug te krijgen. Maar grotere operaties waarbij het toetsenbord daadwerkelijk open moet, zie ik niet meer gebeuren.

Tijd voor een volgend toetsenbordproject, dus...