De muziekindustrie en internet: het lijkt maar niet echt samen te willen gaan. Ondanks het succes van bijvoorbeeld een iTunes Music Store, lijkt de industrie vooral terug te willen naar een tijd waarin je muziek uitsluitend op tastbare media aanschafte, of in het ergste geval via de radio kon horen.
Maar nee, dat schorriemorrie op internet moest weer zo nodig dwarsliggen. Eerst was er Napster, waar ze muziek gingen uitwisselen. Daar werd een legertje advocaten tegenaan gegooid -- wat tot op de dag van vandaag het standaardverweer lijkt te zijn -- en al gauw was die piratenhaven om zeep geholpen.
Probleempje: de geest was uit de fles.
Tel daarbij op dat internet sinds begin 2000 nog toegankelijker is geworden, dat er in die tijd -- ook op muziekgebied -- allerlei sites en diensten zijn bijgekomen, en dat de muziekindustrie nog even clueless is in de omgang met al die stelende boeven die zich "klant" durven te noemen, en je weet dat er een probleem is.
Op twee van die "uitgevoerde geweldige ideëen" wil ik even iets dieper ingaan, omdat ze de afgelopen tijd nogal eens negatief in het nieuws zijn gekomen.
Idee nummer één
Om te beginnen is daar YouTube. Je kunt daar leuk video's neerzetten over vanalles en nog wat. Stomme valpartijen, knap in elkaar geknutselde shorts, remixes van ander YouTube-materiaal, meisjes die een beetje zingen, je vind het er allemaal. En dus ook muziek; meestal geupload door "gewone" gebruikers, een enkele keer door een muziekuitgever of de band zelf.
Dat moeten we natuurlijk niet hebben, dat het gewone plebs zomaar naar allerlei dingen kan gaan luisteren zonder dat daar voor gedokt wordt. De muziekindustrie trok een vers blik advocaten open -- overigens niet alleen voor YouTube, concullega Veoh werd ook bestraffend toegesproken, even als -- muziek-georiënteerd social network -- MySpace.
Resultaat: een flinke groep filmpjes werd verwijderd of op zijn minst van hun soundtrack ontdaan, er werden wat accounts dichtgesmeten en in Groot Brittanië blokkeerde YouTube maar alle muziekvideo's.
Zo. Dat zal ze leren. Dat mensen hun enthousiasme voor muziek niet meer kunnen laten zien, boeit niet. Dat in alle ijver geregeld te veel wordt weg- en dichtgegooid -- het is al meerdere artiesten overkomen dat de filmpjes die ze zelf hadden geupload ook stom waren gemaakt -- boeit niet. Dat je tegenwoordig niet weet of je video blijft staan als er muziek in zit, boeit niet.
Goed idee nummer twee
Een ander leuk idee is Last.fm: laat gebruikers bijhouden naar welke muziek ze luisteren, en vul die informatie aan met wat informatie over de band. En och, we doen gek, we geven de gebruikers ook nog eens de mogelijkheid om tags aan de muziek te hangen, en om op basis van wat je eerder geluisterd hebt (en de tags die daar aan hangen) nieuwe muziek voor te stellen. Die kun je dan luisteren, en via een linkje meteen even kopen op Amazon. Jottem!
Aan al deze gratis user generated marketing hangt natuurlijk wel een enorm nadeel: het is niet user paid. Zit dat stelende tuig weer voor niks muziek te luisteren! Ze krijgen wel wat advertenties voor hun kiezen, maar ja, daar kan blijkbaar de schoorsteen ook niet helemaal van roken.
Net als met YouTube was er dus allerlei gesteggel over royalties, en dat heeft er nu toe geleid dat Last.FM het afspelen van muziek tot betalende gebruikers gaat beperken. Drie euro per maand, en we praten nergens meer over.
Dat de gebruikers al die tijd allerlei informatie en statistieken aan het systeem ter beschikking hebben gesteld en nu eigenlijk "bedankt voor de getoonde inzet, maar fuck you -- tenzij je in de VS, het VK of Duitsland woont" te horen krijgen, daar wordt nog veel minder over gepraat, althans, niet door Last.fm, en al helemaal niet door de muziekindustrie.
Zo. Dat zal ze leren.
Gebruikers zijn ook aanbieders
Het punt is: diensten als YouTube en Last.fm -- maar eigenlijk bijna alle diensten die een "social" aspect hebben -- leven bij de gratie van de gebruikers. Zonder gebruikers had YouTube geen leuke filmpjes en dus ook geen bezoek (en dus ook geen advertentie-inkomsten). Zonder gebruikers had Last.fm geen uitgebreide database van muziekliefhebberij en luisterstatistieken.
Zonder gebruikers, verdorie nog an toe, kunnen al die sites wel inpakken.
Zonder diezelfde gebruikers kan de muziekindustrie ook wel inpakken.
Het grote probleem is: de muziekindustrie zelf heeft dat nog niet door, en het heeft er voorlopig nog geen enkele schijn van dat dat op korte termijn gaat veranderen. Kijk naar de battle tussen Bob Lefsetz en Gene Simmons. Bob is muziekblogger, schrijft alles bij elkaar al een kwart eeuw over muziek, en ziet al die nieuwe media als verrijking en nieuwe mogelijkheden. Gene is vooral bekend als zwart-wit-geverfde rocker, en zit helemaal vast in Het Oude Denken. Toe maar, ga maar even kijken, dat halfuurtje. Ik wacht wel.
De muziekindustrie is arrogant, laten we het zo maar even samenvatten. Zij hebben de artiesten met contracten aan zich gebonden, dus als je muziek wilt luisteren, heb je met ze te maken. Fuck you, stomme gebruiker, je hebt niks te willen. Je mag blij zijn met wat we jou willen laten horen, en daar doe je het maar mee.
Die denkwijze is niet meer helemaal werkbaar, en dat zorgt niet alleen voor een steeds grotere kloof tussen consument en producent, het zorgt er ook nog eens voor dat de artiesten zelf ook steeds meer gaan kijken of ze het niet zonder die grote maatschappijen kunnen regelen. Die hebben namelijk ook in de gaten dat het aanklagen van je (al dan niet toekomstige) klanten eigenlijk niet zo'n geweldig business model is, op de lange termijn. Ze gaan het zonder platenmaatschappij doen, ze gaan zelf albums gratis downloadbaar op internet zetten, enzovoorts.
Something has got to give
De muziekindustrie zal niet zo heel snel kapotgaan. Daar zit zo vreselijk veel geld achter, die hebben een lange adem. Ik hoop dat ze snel met een idee komen om met al die nieuwe media en nieuwe kanalen om te gaan, maar tot die tijd kunnen ze nog rustig een paar jaar of langer blijven doormodderen zoals het nu gaat.
Probleempje: de plaatsen waar oude en nieuwe media elkaar raken -- de YouTubes en de Last.fm's -- hebben vaak genoeg die adem niet.
Last.fm gaat geheid een flinke dot gebruikers kwijtraken omdat die het niet zien zitten om wel informatie te leveren, maar er ineens veel minder voor terug te krijgen. Minder gebruikers betekent dat de informatie ook minder interessant gaat worden, betekent minder oogballen op de site, enzovoorts. Ze zullen niet meteen kapot gaan, maar ze worden wel steeds minder relevant.
YouTube overleeft voorlopig wel -- Google heeft ook geld genoeg om de rit uit te zitten. Maar ook daar gaat de "censuur" op termijn gebruikers kosten. Gebruikers houden er niet van als hun kunstwerkjes zomaar worden weggeknikkerd, of ze er nou een minuutje of een paar uur aan hebben gespendeerd. Dat doe je een keer of twee, hooguit drie, en dan zijn ze weg.
Niet dat de aanbieders van die services veel keus hebben, trouwens. Iedere keer zo'n leger advocaten over je heen, dat gaat op den duur ook vervelen, nog los de kosten.
Het zou me niets verbazen als het aanbod in -- op zich legale -- muziek- en videosites over een jaar of wat behoorlijk is uitgedund. Niet omdat ze een slecht business model hebben, niet omdat ze slechte backups hadden, niet omdat ze een slechte service bieden, maar simpelweg omdat ze iets met muziek te maken (willen) hebben.
Via Bakkel kwam ik ook nog een discussie bij Marco Raaphorst tegen, waar ook nog eens wordt gefilosofeerd over wat e.e.a. betekent voor muziek die onder een Creative Commons licentie is uitgebracht.
Dat de muziekindustrie zelf het slachtoffer van hun hebberigheid en kortzichtigheid gaat worden, daar kan ik niet mee zitten. Dat ze en passant nog even een andere industrie een stuk meetrekken... dat vind ik minder.
Discussietijd!
Kom er maar in, in die comments! Ik ben benieuwd hoeveel Last.fm-gebruikers ik onder de lezers heb, hoeveel mensen wel eens hun filmpje van YouTube hebben zien verdwijnen. Laat maar horen of je in een band speelt en hoe jullie dan met het publiceren van jullie muziek omgaan.